25 Ιανουαρίου 2024
Διαπαιδαγωγώντας το παιδί σε δημόσιο χώρο
Ανάγνωση σε 4,5′
Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα που καλούμαστε να καταφέρουμε σαν γονείς, είναι η διαχείριση των συναισθημάτων μας, για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα των παιδιών μας.
Αυτές οι καθημερινές προκλήσεις γίνονται κάποιες φορές πιο έντονες, ανάλογα με τις συνθήκες. Μια τέτοια απαιτητική συνθήκη είναι όταν πρέπει να διαχειριστούμε μία κρίση κάπου δημόσια, πχ, στο σούπερ μάρκετ, σε έναν παιδότοπο, σε ένα εμπορικό κέντρο, ή ακόμα και σε μια οικογενειακή/φιλική εκδήλωση.
Αυτό που την κάνει πιο απαιτητική από άλλες περιπτώσεις είναι η αίσθηση ότι υπάρχουν άλλοι άνθρωποι παρόντες στο συμβάν και μας παρακολουθούν, κάνουν σκέψεις για εμάς, βγάζουν συμπεράσματα και μας κρίνουν για τη συμπεριφορά μας και για τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε και διαπαιδαγωγούμε το παιδί μας. Η ντροπή που νιώθουμε σε συνδυασμό με το άγχος μας θολώνουν τη σκέψη μας και δυσκολευόμαστε να συμπεριφερθούμε σωστά. Και πρωτού καλά-καλά συνειδητοποιήσουμε τι έχει συμβεί, ξεκινάνε οι φωνές και οι απειλές.
Υπάρχουν διάφορα σημάδια που προμηνύουν την έκρηξη των παιδιών μας και εμείς, επειδή ξέρουμε τα παιδιά μας καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο, μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε αμέσως. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι χρειάζεται ν’αλλάξουμε την ταχύτητα που αντιδρούμε. Εμείς συνήθως αυξάνουμε ταχύτητα λέγοντας: “Κάνε υπομονή αγάπη μου. Σε δυο λεπτάκια έχουμε πληρώσει και φεύγουμε.” Ένα παιδί το οποίο δεν έχει αναπτύξει ακόμα τον έλεγχο των συναισθημάτων του λόγω ηλικίας, δεν μπορεί να διαχειριστεί αυτό που του λέμε, με αποτέλεσμα να εκρύγνηται.
Η λύση, λοιπόν, είναι καταρχάς αντί να άνεβάσουμε την ταχύτητα, να την μειώσουμε. Παίρνουμε βαθιές ανάσες και προσπαθούμε να επανασυνδεθούμε με το παιδί. Το αγκαλιάζουμε ή αποκτούμε βλεμματική επαφή μαζί του και προσπαθούμε ν’ ανακατευθύνουμε την παρόρμηση του παιδιού λέγοντας με ενσυναίσθηση: “Πόσο ωραίο θα ήταν να τρέχαμε τώρα. Θέλεις να βγούμε για λίγο έξω να τρέξουμε και μετά να μπούμε μέσα περπατώντας; Να, έτσι.” Και του δείχνεις έναν αστείο τρόπο περπατήματος. Το γέλιο σε αυτές τις περιπτώσεις, και γενικά, είναι σωτήριο. Βοηθά να απελευθερωθεί η ένταση και να επανέλθει η καλή διάθεση.
Αν οι εκρήξεις του παιδιού είναι συχνές, ίσως χρειάζεται λίγη παραπάνω δουλειά στη σύνδεση που έχουμε με το παιδί ή μπορεί οι βιολογικές του ανάγκες να μην είναι καλυμμένες, όπως πχ, η πείνα, η δίψα, η κούραση ή ένα πιθανό κρύωμα. Φυσικά, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, μπορεί όλα να είναι ρυθμισμένα, αλλά η έκρηξη του παιδιού να οφείλεται στο ότι είναι αρκετά ανώριμος ακόμα ο εγκέφαλός του ώστε να μπορεί να ελέγχει τις αντιδράσεις του.
Όπως και να έχει, παρακάτω θα δούμε έναν οδηγό που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να αντιμετωπίσουμε τέτοιες καταστάσεις, και είναι πιθανό, αν τον ακολουθήσουμε, όλοι οι παρευρισκόμενοι να μας θαυμάσουν για το πόσο καλά τα καταφέραμε αντιμετωπίζοντας έτσι αυτή την συνθήκη.
Βάζουμε σε εφαρμογή τη μέθοδο Σταμάτα-Αφέσου-Ανέπνευσε
Σταματάμε να μιλάμε, ίσως και να περπατάμε. Εγκαταλείπουμε οποιαδήποτε προσδοκία, όπως πχ, να σταματήσει το παιδί να φωνάζει στο σούπερ μάρκετ ή να είμαστε στην ώρα μας σπίτι από το παιδότοπο. Αναπνέουμε βαθιά 3 φορές τουλάχιστον, εισπνέοντας από τη μύτη και εκπνέοντας από το στόμα. Αυτό βοηθάει το σώμα μας να ηρεμήσει και οποιοσδήποτε συναγερμός έχει ηχήσει μέσα στο μυαλό μας να απενεργοποιηθεί.
Δαμάζουμε το άγχος μας
Καλό είναι να υπενθυμίσουμε στον εαυτό μας ότι προτεραιότητα και ευθύνη μας είναι μόνο το παιδί μας και όχι οι υπόλοιποι γύρω μας. Βοηθάει πολύ επίσης το να χρησιμοποιήσουμε μια φράση που λειτουργεί κατευναστικά, ένα mantra, όπως: ‘μην το παίρνεις προσωπικά,’ ή ‘συμπεριφέρονται σαν παιδιά επειδή είναι παιδιά, ή επειδή κουράστηκαν, πεινάνε, νυστάζουν!’ Επίσης, λέμε στον εαυτό μας ότι μπορούμε να χειριστούμε αυτή την κατάσταση με ψυχραιμία: ‘μπορώ να το αντιμετωπίσω αυτό.’ Φυσικά, δεν ξεχνάμε ούτε εδώ τις αναπνοές. Είναι σωτήριες και απαραίτητες για να ηρεμεί το σώμα και να φεύγει κάθε είδους άγχος και φόβος.
Συνδεόμαστε με το παιδί σωματικά
Στρεφόμαστε προς το παιδί και, αν μάς το επιτρέψει, το ακουμπάμε απαλά και ευγενικά. Αποκτούμε μαζί του βλεμματική επαφή και πάντα του απευθυνόμαστε με ήρεμη και χαμηλή φωνή. Αν δεν μάς το επιτρέψει, μένουμε κοντά του και του δίνουμε όλη μας την προσοχή.
Συνδεόμαστε με το παιδί λεκτικά
Απευθυνόμαστε στο παιδί και περιγράφουμε την κατάσταση αλλά από την δική του πλευρά, με τον τρόπο που το βλέπει το παιδί, πχ.
“Φαίνεται πως αυτό το αυτοκινητάκι σου αρέσει πάρα πολύ και θα ήθελες να στο αγοράσω.”
“Πέρασες μια δύσκολη φάση με την αδερφή σου σήμερα και σίγουρα θα ήθελες να σε αφήσει λίγο μόνη.”
Διασφαλίζουμε ότι το παιδί έχει νιώσει ότι το έχουμε καταλάβει και προσπαθούμε να πάρουμε τη σύμφωνη γνώμη του
“Έχω καταλάβει καλά;”
“Καμιά φορά χρειάζεται λίγη ησυχία, έτσι δεν είναι;”
Ανακατευθύνουμε τα συναισθήματα, προσφέρουμε βοήθεια ή βάζουμε το όριό μας, πάντα με ενσυναίσθηση και λαμβάνονοντας υπόψη την πλευρά του παιδιού
“Το αυτοκινητάκι που θέλεις είναι πολύ ωραίο, με τέλειο χρώμα και φώτα. Τώρα όμως ήρθαμε να πάρουμε το δώρο του φίλου σου για τα γενέθλιά του. Μπορούμε να το βάλουμε στη λίστα των ευχών σου και αν μέχρι τα γενέθλια σου το θέλεις ακόμα, μπορούμε να το πάρουμε τότε.”
“Είναι αλήθεια ότι πολλές φορές θέλουμε λίγο χρόνο μόνοι μας. Μπορείς να το πεις στην αδερφή σου χωρίς να της επιτίθεσαι. Επίσης, μπορείς να ζητήσεις τη βοήθειά μου που με μεγάλη χαρά θα σου τη δώσω. Έτσι κι αλλιώς θα την φώναζα να με βοηθήσει με το δείπνο.”
Επανέλαβε
Λογικά το παιδί τώρα θα σου πει “Εντάξει μαμά.” Αν όμως κάτι τέτοιο δεν συμβεί επειδή ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρη/ος για το τι συμβαίνει στο παιδί τη συγκεκριμένη στιγμή, δεν χάνεις σε καμία περίπτωση την ψυχραιμία σου. Το σίγουρο είναι ότι όσοι σε παρακολουθούν θαυμάζουν απόλυτα την αντίδραση σου. Οπότε επαναλαμβάνεις το σταμάτα-αφέσου-ανέπνευσε και πες κάτι όπως: “Δεν ήταν ακριβώς αυτό που ήθελες ακούσεις, ε;”
Σχολίασε και πες κάτι σε αυτούς που σε κοιτάνε επίμονα
Πολλοί άνθρωποι θα αποφασίσουν να εμπλακούν ή να σχολιάσουν την κατάσταση. Εσύ, δεδομένου ότι δεν είναι κάτι επείγον και δεν θα αναλύσεις όλη τη φιλοσοφία της διαπαιδαγώγησης που ακολουθείς στο κοινό, μπορείς να πεις: “Είναι μια χαρά το παιδί…Απλώς, θέλουμε λίγο χρόνο μόνοι μας.”
Μετέφερε το παιδί σε ένα πιο ήσυχο και μοναχικό μέρος
Αν το παιδί έχει ξεσπάσει σε tantrum ή έχει καταρρεύσει συναισθηματικά, το πιο πιθανό είναι ότι δεν θα μπορέσεις να συνεχίσεις τα ψώνια σου. Οπότε πηγαίνετε σε ένα ήσυχο μέρος, ίσως στο αυτοκίνητο. Είναι πολύ λογικό να έχεις θυμώσει με το παιδί σου που δημιούργησε σκηνή, αλλά ειλικρινά δεν ήταν αυτός ο σκοπός του. Απλώς ήθελε αυτό που ήθελε επειδή είναι παιδί, και είχε ανάγκη να ηρεμήσει μέσα από την δική σου ψυχραμία. Οπότε άκουσέ το με ενσυναίσθηση και μείνε στο πλάι του αν κλάψει. Αν η φόρτιση της στιγμής φύγει, επιστρέψετε στα ψώνια. Αν όχι, φύγετε από το χώρο.
Συνέχισε να ηρεμείς τον εαυτό σου
Σίγουρα αυτή η δύσκολη κατάσταση σε δημόσιο χώρο σε έχει φέρει σε αμηχανία και σου έχει δημιουργήσει άγχος. Συνέχισε να ηρεμείς τον εαυτό σου. Αν σε ανακουφίζει, σκέψου ότι είναι άνθρωποι που πιθανόν να μην ξαναδείς ποτέ και πες στον εαυτό σου: “Κάποιες φορές όλοι έχουμε δύσκολες μέρες.”
Δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιδράσεις έτσι την κρίσιμη στιγμή. Γι’αυτό έχει σημασία να μπορείς να διατηρείς την ψυχραιμία σου και να παρεμένεις ήρεμη/ος. Και θυμήσου ότι δεν θα αισθανθείς ντροπή για την έκρηξη του παιδιού σου, αλλά για το αν εσύ έγινες ο γονιός που δεν θέλεις να είσαι.