Πώς να μάθουμε σε ένα παιδί να προετοιμάζεται μόνο του για το σχολείο [από 3 ετών]
Ανάγνωση σε 6′
Επίμαχο το θέμα της προετοιμασίας των παιδιών μας για το σχολείο… Πολλοί γονείς ταλαιπωρούνται με αυτό το ζήτημα ακόμα και όταν τα παιδιά τους έχουν φτάσει σε μεγαλύτερες ηλικίες. Παρακάτω θα δούμε μερικά βήματα για το πώς μπορούμε να μάθουμε ακόμα και σε ένα 3-χρονο παιδί να προετοιμάζεται μόνο του για το σχολείο.
Είστε έτοιμοι; Ή μάλλον.. είναι το παιδί έτοιμο;
Είναι έτοιμο;
Η πρώτη απορία που μπορεί να μάς δημιουργηθεί, είναι το αν μπορεί ένα 3-χρονο παιδί να μάθει να προετοιμάζεται μόνο του τα πρωινά. Η απάντηση είναι ότι βάσει του αναπτυξιακού του επιπέδου και των δεξιοτήτων που μπορεί να έχει κατακτήσει, όπως το ντύσιμο, η επιλογή των ρούχων, η τοποθέτηση αντικειμένων στην τσάντα, η επίσκεψη στην τουαλέτα κτλ., ναι, είναι έτοιμο. Για να μπορέσει όμως να τα καταφέρει, πρέπει να έχει μάθει να κάνει τα παραπάνω με άνεση και να είναι δεκτικό να αναλάβει την ευθύνη και την πρόκληση, άρα θα πρέπει να είναι και ψυχολογικά προετοιμασμένο. Για το αν είναι έτοιμο ψυχολογικά, αυτό εξαρτάται περισσότερο από το αν το έχουμε προετοιμάσει κατάλληλα εμείς. Η ψυχολογική προετοιμασία έγκειται στο να περάσουμε κάποιες βασικές γνώσεις στο παιδί και να του έχουμε προσφέρει ευκαιρίες για πρακτική, ώστε να νιώσει πώς έχει τον έλεγχο και τη δυνατότητα να αναλάβει την πρωινή του προετοιμασία. Πρέπει δηλαδή να νιώσει ότι μπορεί.
Ας δούμε λοιπόν πώς μπορούμε να προετοιμάσουμε ένα παιδί που ξέρει να κάνει με άνεση τις διάφορες τυπικές διαδικασίες.
Η πρωινή διαδικασία προετοιμασίας
Πολλά παιδάκια κάνουν το μπάνιο τους το βράδυ, πλένουν τα δόντια τους και φοράνε το καθαρό τους πυζαμάκι για να κοιμηθούν. Κάποια άλλα δεν κάνουν μπάνιο κάθε μέρα και κοιμούνται με τα ρούχα. Ανάλογα με το τί διαδικασίες ακολουθεί το δικό μας παιδί, θα πρέπει να ορίσουμε μία ρουτίνα για την πρωινή προετοιμασία ανάλογα με αυτά που θέλουμε να γίνονται. Εξυπακούεται ότι ό,τι μπορούμε να το αφήσουμε για το απόγευμα, δεν το εισάγουμε στις διαδικασίες του πρωινού.
Τί πρέπει συνήθως να γίνει απαραίτητα το πρωί;
- Το ξύπνημα!
- Το ντύσιμο
- Η προετοιμασία / έλεγχος της τσάντας
- Το πρωινό γεύμα
- Ό,τι άλλο έχουμε συμπεριλάβει στις ρουτίνες της δικής μας οικογένειας.
Το ντύσιμο
Είτε έχει κάνει μπάνιο ή όχι, το παιδί θα πρέπει να ντυθεί για να πάει στο σχολείο. Άρα, θα πρέπει να έχει μάθει να ντύνεται και μάλιστα με άνεση.
Το επόμενο βήμα για το παιδί είναι να μπορεί να επιλέξει τα ρουχαλάκια που θα βάλει. Επομένως, θα πρέπει να έχει εύκολη πρόσβαση σε κάθε είδος ρούχου και να έχει μάθει κάποια βασικά πράγματα για το πώς ντυνόμαστε, όχι φυσικά για τον συνδυασμό των χρωμάτων, αλλά για τους πρακτικούς λόγους που ντυνόμαστε ζεστά το χειμώνα και δροσερά το καλοκαίρι.
Για να του περάσουμε την γνώση και τη σοφία μας, μπορούμε να οργανώσουμε ένα παιχνίδι το απόγευμα στο σπίτι. Πχ. ‘Αύριο θα βρέξει: Για βγάλε από τη ντουλάπα σου ρούχα που είναι κατάλληλα για μία βροχερή μέρα και τοποθέτησέ τα στο κρεβάτι έτσι όπως θα τα φορούσες.‘
Αν επιλέξει ανοιχτά παπούτσια, του εξηγούμε ότι στη βροχή προτιμούμε να φοράμε κλειστά παπούτσια για να μη βρέχονται τα πόδια μας. Αν παραλείψει να βγάλει ένα αδιάβροχο ή μία βαμβακερή ζακέτα, μπορούμε να του το θυμίσουμε εξηγώντας του γιατί μπορεί αυτή να φανεί χρήσιμη.
Προκειμένου να είναι διασκεδαστικό για το παιδί, μπορούμε να σκεφτούμε διάφορους τρόπους για να κινηθούμε στο παιχνίδι ή, ακόμα και να ρωτήσουμε το παιδί μας πώς θα ήθελε να παίξουμε το παιχνίδι – τα παιδιά είναι πολύ ευρηματικά! Μπορούμε για παράδειγμα να κάνουμε την ίδια διαδικασία στη ντουλάπα μας επιλέγοντας τα δικά μας ρούχα για μία βροχερή μέρα μαζί με το παιδί. Ή να βάλουμε το παιδί να διαλέξει τα δικά μας και να διαλέξουμε εμείς του παιδιού.
Μπορούμε να κάνουμε και διαγωνισμούς τα πρωινά για το ποιός θα ντυθεί πιο γρήγορα, κάτι που συνήθως ξετρελαίνει τα παιδιά!
Με λίγη φαντασία, μπορούμε να περάσουμε στο παιδί μας την απαραίτητη γνώση για το πώς διαλέγουμε τί ρούχα θα φορέσουμε το πρωί και να το αφήσουμε να μάς εντυπωσιάσει με τους τρελούς συνδυασμούς που θα κάνει τις επόμενες ημέρες. Αν βάλει κάτι που δεν ταιριάζει καθόλου με το σύνολο, δε χρειάζεται να επέμβουμε για να το αλλάξουμε, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό. Αργότερα, μπορούμε να του προτείνουμε σιγά σιγά τί πηγαίνει με τί.
Η προετοιμασία της τσάντας
Στην ηλικία των 3 ετών που το παιδί πηγαίνει ακόμα στον παιδικό σταθμό, η τσάντα μπορεί να περιλαμβάνει μία αλλαξιά με ρούχα, πάνες, μία πετσετούλα και ό,τι άλλο έχει προβλέψει ο παιδικός σταθμός. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, η τσάντα έχει και βιβλία, μολύβια και σχολικά είδη. Το τί πρέπει να περιλαμβάνει η τσάντα του παιδιού, θα πρέπει να μάς απασχολεί μόνο τις πρώτες μέρες που εκπαιδεύουμε το παιδί μας στο να την προετοιμάζει μόνο του, και όχι μετά.
Για τα μικρά παιδάκια λοιπόν, αν έχουν μάθει να διαλέγουν τα ρούχα που θα φορέσουν το πρωί, μπορούν και να επιλέξουν αυτά που θα μπουν στην τσάντα. Τα μεγαλύτερα, ξέρουν καλύτερα τί πρέπει να έχουν μαζί τους ανάλογα τη μέρα.
Αν φύγουν χωρίς κάποιο απαραίτητο αντικείμενο, στον παιδικό σταθμό θα το αναφέρουν σε εμάς, στο σχολείο, θα το αναφέρουν στο παιδί. Στην πρώτη περίπτωση, μπορούμε να πούμε στο 3χρονο παιδί μας ότι, για παράδειγμα:
-‘Αχ! σήμερα έλειπε η πετσετούλα, μήπως δεν είχαμε καθαρές;’
-‘Όχι μπαμπά, ξέχασα να βάλω το πρωί.’
-‘Α, εντάξει, δε πειράζει. Προσπάθησε να το θυμηθείς αύριο ή βάλε μία τώρα για να είσαι σίγουρη ότι είναι μέσα στην τσάντα.’
Και να αφήσουμε την ευθύνση στα χέρια του παιδιού. Αν την ξεχάσει πάλι, δεν είναι το τέλος του κόσμου. Αν εμείς είμαστε φιλικοί και διατηρήσουμε μία θετική ατμόσφαιρα στη συνδιαλλαγή μας με το παιδί, εκείνο θα μάθει γρήγορα ότι πρέπει να σκεφτεί μόνο του να πάρει πετσέτα.
Ένα μεγαλύτερο παιδάκι, και πάλι αν είμαστε φιλικοί και θετικοί, θα μάθει ότι δεν το συμφέρει να ξεχνάει τα πράγματά του.
Το κόλπο για να αφήσουμε την ευθύνη του παιδιού στα χέρια του παιδιού, είναι να αποφασίσουμε εμείς βαθιά μέσα μας ότι η ευθύνη είναι δική του, και όχι δική μας. Ακόμα και οι συχνές υπενθυμίσεις μπορεί να σαμποτάρουν την προσπάθειά μας να μάθει το παιδί ποιές είναι οι ευθύνες του. Το παιδί πρέπει να μάθει να θυμάται μόνο του τί χρειάζεται και τί όχι.
Το πρωινό γεύμα
Πολλά παιδάκια σε μικρή ηλικία τρώνε πρωινό στο σχολείο, είτε από το φαγητό του σχολείου ή από αυτό που τους έχουμε προετοιμάσει εμείς για να μπει στην τσάντα. Αν τρώνε στο σπίτι πριν φύγουν για το σχολείο, μπορούμε να ετοιμάσουμε εμείς κάτι γευστικό και θρεπτικό για αυτά, την ώρα που ντύνονται. Εύκολες λύσεις υπάρχουν στα χέρια όλων των γονιών, όπως είναι η μπανάνα, ένα μπωλ με γάλα και δημητριακά, το γιαούρτι με μέλι, μία φετούλα ψωμί με ένα κομμάτι τυρί, ο χυμός, το βραστό αυγό, κτλ.
Τα μεγαλύτερα παιδιά, μπορούν να προετοιμάσουν μόνα τους το πρωινό τους εκτός αν περιλαμβάνει μαγείρεμα ή επαφή με επικίνδυνες συσκευές ή αντικείμενα, όπως τα μάτια της κουζίνας ή το μαχαίρι.
Σκοπός μας είναι να βρούμε τρόπους τα παιδιά μας να αυτο-εξυπηρετούνται όσο το δυνατόν περισσότερο και σε αυτό τον τομέα.
Τα μικρότερα παιδιά, αν τρώνε πρωινό στο σπίτι, θα χρειαστούν σε έναν βαθμό τη βοήθειά μας. Ας μην ξεχνάμε ότι για να ετοιμάσει ένα 3-χρονο παιδί το μπωλ του με τα δημητριακά, θα πρέπει αυτά να είναι εύκολα προσβάσιμα, το γάλα χαμηλά στο ψυγείο, και να έχει σερβιριστεί αρκετές φορές μόνο του!
Έτοιμο για το σχολείο!
Την ημέρα που θα ξυπνήσετε και το παιδί σας θα είναι έτοιμο ντυμένο και φαγωμένο ζωγραφίζοντας και περιμένοντας να φύγει για το σχολείο, θα είστε ευγνώμονες που οι προσπάθειές σας απέδωσαν καρπούς.
Προσοχή όμως: η αντίδρασή σας στο νέο επίτευγμα του παιδιού έχει και αυτή τη σημασία της. Τις πρώτες φορές που το παιδί θα ντυθεί μόνο του μπορείτε να το επαινέσετε: ‘Κοίτα ένα παιδί που ντύνεται και ετοιμάζεται μόνο του!’ ή ‘Το εκτιμώ που προσπαθείς να τα κάνεις όλα μόνος σου. Και βλέπεις; Έχεις περισσότερο χρόνο για ζωγραφική!’
Υπερβολικά ‘μπράβο’ δεν χρειάζονται, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις νέες ικανότητες του παιδιού μας σαν να ήταν η στιγμή τους. Εξάλλου, ο συνεχής έπαινος μπορεί να λειτουργήσει αποθαρρυντικά.
Όμως, ακόμα και μία υλική επιβράβευση είναι θεμιτή μετά από αυτό το σημαντικό επίτευγμα του παιδιού – ένα νέο παιχνίδι, ένα ζευγάρι παπούτσια, μία βόλτα το απόγευμα για παγωτό.
Όσο και αν οι γονείς θέλουμε πάντα να παίρνουμε τα εύσημα, θα πρέπει να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι κάθε επίτευγμα του παιδιού μας είναι δικό του και όχι δικό μας. Ο δικός μας ρόλος είναι να διευκολύνουμε τα επιτεύγματά του και τίποτα άλλο. Στη συνέχεια, θα πρέπει απλώς να είμαστε περήφανοι που τα παιδιά μας μπορούν να κάνουν τόσο πολλά, όχι εξαιτίας μας αλλά λόγω της δικής τους διάθεσης για συνεργασία, της δικής τους εξυπνάδας και αποφασιστικότητας.
Και αν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στην πρωινή προετοιμασία;
Τί κάνουμε αν το παιδί δυσκολεύεται να ξυπνήσει το πρωί;
Τί κάνουμε αν το παιδί αντιστέκεται στην πρωινή προετοιμασία με τη συμπεριφορά του; Τί κάνουμε αν αρνείται να ντυθεί; Αν χασομεράει χωρίς λόγο; Αν μάς προκαλεί με τη συμπεριφορά του με χίλιους δυο τρόπους;
Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να συμβαίνουν πολλά. Μπορεί το παιδί να μην κοιμάται αρκετά ή την κατάλληλη ώρα το βράδυ, μπορεί να θέλει να επιδείξει τη δύναμή του, ή να θέλει να μάς εκδικηθεί για κάτι, ή απλά να βαριέται και να αντιστέκεται στην πίεσή μας. Τότε, είναι καλύτερο να αποσυρθούμε για λίγο, να αφήσουμε τα πράγματα να λάβουν τη φυσική τους πορεία, να κάνουμε ένα βήμα πίσω (να σταματήσουμε να πιέζουμε) και να προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το παιδί συναισθηματικά.
Αυτά όμως ξεφεύγουν από την εμβέλεια αυτού του άρθρου.
Καλή επιτυχία!
Διαβάστε επίσης:
- Όταν το παιδί αρνείται να ντυθεί μόνο του [και πώς να το ενθαρρύνουμε να το κάνει]
- Εκπαιδεύστε το παιδί σας σε νέες δεξιότητες [δεν θα τα μάθει όλα μόνο με την παρατήρηση]
- Έπαινος: γιατί αποθαρρύνει τα παιδιά [και τί άλλο επιδρά ενθαρρυντικά]
- Όταν ένα νήπιο δεν θέλει να πάει στο σχολείο [πώς να το ενθαρρύνουμε να αγαπήσει το σχολείο]
