Μείνετε έξω από τους καυγάδες των παιδιών
Ανάγνωση σε 4′
Όταν δύο παιδιά τσακώνονται μεταξύ τους, η αυτόματη αντίδρασή μας είναι να τρέξουμε να διευθετήσουμε τον καυγά.
Πολλές φορές, τα ίδια τα παιδιά καταφεύγουν σε εμάς για να αποδώσουμε άμεσα δικαιοσύνη. (‘Μαμάαααα, μπαμπάαααα ο/η τάδε μου έκανε αυτό!’)
Πόσο όμως εύκολο είναι να το κάνουμε αυτό όταν δεν γνωρίζουμε απόλυτα το τι ακριβώς έγινε, και τα παιδιά μάς λένε αντικρουόμενα σενάρια;
Ακόμα όμως και να είμαστε μπροστά τη στιγμή που ξέσπασε ο καυγάς, πόσο εύκολο είναι να αποδώσουμε δικαιοσύνη και να είναι και τα δύο παιδιά ικανοποιημένα με την απόφαση;
Μάλλον δύσκολο, έως ακατόρθωτο.
Η συμμετοχή των γονιών στους καυγάδες των παιδιών, δυστυχώς, δεν μαθαίνει στα παιδιά να μην τσακώνονται. Μπορεί να σταματήσουν να τσακώνονται εκείνη τη στιγμή, δεν μαθαίνουν όμως πώς να αποφύγουν τον καυγά την επόμενη φορά ή πώς να διευθετήσουν τη διαφωνία τους με κάποιον άλλο τρόπο.
Όταν ένας γονιός ανακατεύεται, στερεί από τα παιδιά του την ευκαιρία να μάθουν πώς να λύνουν τις διαφορές τους. Όλοι αντιμετωπίζουμε στιγμές στη ζωή μας όπου υπάρχει ασυμφωνία συμφερόντων και είναι σημαντικό να αναπτύξουμε δεξιότητες επίλυσης διαφορών που θα μάς χρησιμεύσουν σε όλη μας τη ζωή, σε όλες μας τις σχέσεις.
Ένα παιδί που έχει μάθει να λύνουμε πάντα εμείς τις διαφορές του μπορεί να μην μάθει ποτέ να χειρίζεται δύσκολες καταστάσεις στις σχέσεις του με τους άλλους, και να καταφεύγει σε ατελείωτους τσακωμούς κάθε φορά που δεν μπορεί να περάσει το δικό του.
Τα αίτια των τσακωμών των παιδιών δεν είναι πάντα τόσο προφανή
Οι συχνοί τσακωμοί μεταξύ παιδιών συνήθως έχουν έναν απώτερο σκοπό που περιλαμβάνει τους γονείς.
Τα παιδιά μπορεί να τσακώνονται για ένα αντικείμενο που θέλουν ταυτόχρονα και τα δύο, αλλά ο σκοπός μπορεί να είναι να κάνουν τους γονείς να ασχοληθούν μαζί τους. Ένας καυγάς έχει τη δύναμη να κάνει τον γονιό να σταματήσει ό,τι κάνει εκείνη τη στιγμή και να τρέξει να διευθετήσει τον καυγά. Με αυτό τον τρόπο, τα παιδιά προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή του γονέα, αδικαιολόγητα.
Ένας άλλος μπορεί να είναι να εκφράσουν τη ζήλια τους για ένα αδερφάκι, δηλώνοντας με τον τσακωμό στους γονείς πόσο πολύ το αδερφάκι επεμβαίνει και δυσκολεύει τη ζωή τους.
Κάποιο παιδί που έχει παρατηρήσει ότι μετά την τιμωρία έρχεται η αγάπη, μπορεί να προκαλέσει την τιμωρία για να βιώσει την αγάπη που επακολουθεί (όταν το τιμωρούμε, μετά νιώθουμε τύψεις και το κανακεύουμε για να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας μαζί του). Άρα, φροντίζει να πυροδοτεί πάντα εκείνο τους καυγάδες προκειμένου να τιμωρηθεί.
Ένα παιδί μπορεί να προκαλέσει ύπουλα ένα άλλο να το χτυπήσει, έτσι ώστε να τιμωρηθεί το άλλο και να ενισχυθεί η θέση του πρώτου ως ο “καλός” στην οικογένεια.
Ένα παιδί μπορεί να ξεκινήσει έναν καυγά ξέροντας ότι αυτός θα φέρει τους δύο γονείς αντιμέτωπους τον έναν με τον άλλο, στην προσπάθειά του να κερδίσει την εύνοια του ενός γονιού.
Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί και τα παιδιά τις περισσότερες φορές δεν το κάνουν συνηδειτά, αλλά υποσυνείδητα.
Τί θα συμβεί αν δεν πάρουμε μέρος στον καυγά
Αν αποσυρθούμε και επιλέξουμε να μείνουμε έξω από τον καυγά, εξουδετερώνουμε κάθε ελπίδα εκπλήρωσης του απώτερου σκοπού των παιδιών.
Αν ο καυγάς εξυπηρετεί τον σκοπό των παιδιών, γιατί να σταματήσουν να τσακώνονται; Όταν ένας καυγάς όμως έχει ως αποτέλεσμα απλά ένα καρούμπαλο ή μία γρατζουνιά και τα παιδιά δεν καταφέρνουν τίποτα άλλο με το να τσακώνονται, δε θα προσπαθήσουν να βρουν πιο ανώδυνους τρόπους να λύσουν τις διαφορές τους;
Γενικά, όταν ο γονιός μπαίνει στη μέση και παίρνει θέση, συνήθως το ένα από τα παιδιά βρίσκει τη λύση του γονιού άδικη και παρόλο που αναγκάζεται να συμβιβαστεί με αυτή, αντιδρά με περιφρόνηση και εχθρικότητα προς τον γονιό.
Η ευθύνη λοιπόν της επίλυσης των διαφορών των παιδιών είναι στα χέρια των παιδιών και όχι στα χέρια του γονέα. Αν ο γονέας επιλέξει να μην ανακατευτεί, τα παιδιά θα βρουν γρήγορα τη λύση. Ακόμα και τα πολύ μικρά παιδιά έχουν πολύ αυξημένη την αίσθηση της δικαιοσύνης.
Έτσι, ο γονέας μπορεί απλώς να μείνει απ’έξω και να αφήσει τα παιδιά να διευθετήσουν την όποια διαφορά τους.
Αν ένα από τα παιδιά καταφύγει στον γονέα όπως συμβαίνει συνήθως, μπορεί εκείνος/η να του πει, ‘λυπάμαι που έχετε αυτή τη διαφορά, είμαι όμως σίγουρος/η ότι θα βρείτε τη λύση μεταξύ σας.’
Σύντομα, τα παιδιά θα καταλάβουν ότι ο γονιός δεν έχει σκοπό να αναμιγνύεται στις διαφορές τους και τα παιδιά θα αναλάβουν την ευθύνη για αυτές, αλλά και για τη μεταξύ τους σχέση. Το πιο πιθανό είναι οι συχνοί καυγάδες να σταματήσουν και να έχουν τα παιδιά την ευκαιρία να αναπτύξουν μία αρμονική, ζεστή σχέση μεταξύ τους.
Συμμετοχή στους καυγάδες ως μεσολαβητής
Παρόλο που το να αποστασιοποιηθούμε από τους τσακωμούς των παιδιών μας είναι θεμιτό για όλους τους παραπάνω λόγους, υπάρχει ένας τρόπος που μπορούμε να αναμιχθούμε σε αυτούς χωρίς τις συνηθισμένες επακόλουθες συνέπειες. Είναι μία τεχνική που μοιάζει φαινομενικά με ανάμιξη, αλλά δεν είναι ουσιαστικά.
Η τεχνική αυτή, περιλαμβάνει ενεργή ακρόαση και των δύο παιδιών. Τι σημαίνει αυτό; Ότι χωρίς να παίρνει το μέρος του ενός ή του άλλου παιδιού, μπορεί ο γονιός να ενεργήσει ως μεσολαβητής, βοηθώντας τα παιδιά να καταλήξουν μόνα τους στη λύση της διαφοράς τους. Θέτοντάς το αρκετά απλοϊκά, αυτό γίνεται με το να επαναλαμβάνει τα λόγια τους:
Α: Θέλω το παιχνίδι! Τώρα!
Γονιός: Βλέπω ότι θέλεις το παιχνίδι που κρατάει η αδερφή σου.
Κ: Μα το έχω εγώ τώρα! Εγώ το πήρα πρώτη.
Γονιός: Νιώθεις ότι πρέπει να κρατήσεις το παιχνίδι επειδή το είχες πρώτη. Βλέπω ότι υπάρχει μία διαφορά εδώ. Έχει κανείς να προτείνει κάποια λύση;
Α: Πρέπει να μου το δώσει. Τώρα!
Γονιός: Ο αδερφός σου προτείνει να του το δώσεις τώρα.
Κ: Αν θέλει μπορεί να παίξει με τα αυτοκινητάκια μου μέχρι να του το δώσω.
Γονιός: Η αδερφή σου προτείνει μία άλλη λύση – να παίξεις με τα αυτοκινητάκια της για λίγο.
Α: Θα μου το δώσει μετά όμως;
Γονιός: Ο αδερφός σου θέλει να σιγουρευτεί ότι θα του το δώσεις μετά.
Κ: Ναι, το κρατάω για λίγο και του το δίνω.
Α: Εντάξει τότε.
Γονιός: Βλέπω ότι μάλλον βρήκατε τη λύση.
Η τεχνική αυτή λέγεται ενεργητική ακρόαση. Ο γονιός ακούει την κάθε πλευρά και λειτουργεί σαν μεσολαβητής χωρίς να παίρνει θέση. Έτσι, διευκολύνει τα παιδιά να βρουν μία αποδεκτή λύση μόνα τους που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές.
Και στις δύο περιπτώσεις, αυτή της μη ανάμιξης ή αυτή της συμμετοχής ως μεσολαβητής, ο σκοπός είναι τα παιδιά να βρουν τη λύση μόνα τους και όχι να τη βρούμε εμείς για αυτά.
Τα παιδιά χρησιμοποιούν πολύ δημιουργικές μεθόδους επίλυσης διαφορών σε πολλές πτυχές της ζωής τους, από μόνα τους, στο σχολείο, στην παιδική χαρά, σε ομαδικά παιχνίδια κ.ά. Τα παιδιά βρίσκουν τρόπους να συνεργάζονται όταν δεν μπαίνουμε στη μέση. Και αυτό είναι συνήθως καλύτερο για όλους.
Όταν επιτρέπουμε στα παιδιά να ενεργήσουν με αποκλειστικά δικά τους μέσα, συνάπτουν πολύ πιο δίκαιες και ισότιμες σχέσεις με τους άλλους απ’ό,τι μπορούμε να τους εξασφαλίσουμε εμείς. Μαθαίνουν μέσα από την δύναμη της πραγματικότητας να καλλιεργούν διπλωματία, ισοτιμία, δικαιοσύνη, σεβασμό και ενδιαφέρον ο ένας για τον άλλο. Αυτά θέλουμε να μάθουν τα παιδιά μας, και ο τρόπος που μπορούμε να το πετύχουμε είναι να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να τους δώσουμε χώρο.
Πηγή: Parenting.gr
