Η τιμωρία και οι φωνές δεν λειτουργούν

Ανάγνωση σε 2,5′

Ίσως να έχετε βιώσει κάτι παρόμοιο με το παρακάτω:

Μπαίνετε στο δωμάτιου του τρίχρονου γιου σας και όλα τα παιχνίδια είναι πεταμένα στο πάτωμα. Προσπαθώντας να καταλάβετε τί έγινε, προσέχετε σημάδια από μαρκαδόρο στο χαλί του και σε κάποια σημεία στους τοίχους. Ένα ποτήρι νερού που ήταν στο τραπέζι έχει πέσει κάτω και έχει βρέξει τα πάντα. Τί κάνετε;

Κάθε γονιός που έχει βρεθεί σε μία παρόμοια κατάσταση μπορεί να περιγράψει με λεπτομέρεια τα συναισθήματά του και την οργή της στιγμής. Είναι πραγματικά δύσκολο να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να μη θυμώσουμε με το παιδί.

Όσο και αν ακούγεται παράδοξο, όσο λιγότερη σημασία δώσουμε στο περιστατικό, τόσο πιο απίθανο είναι να συμβεί.

Μάλιστα, ένα τέτοιο περιστατικό είναι μία αναμενόμενη και λογική συμπεριφορά ενός παιδιού που τιμωρείται συχνά. Πολύ απλά, προσπαθώντας να δείξει στον γονέα ότι εκείνο έχει το πάνω χέρι, προβαίνει σε όλο και πιο προκλητικές συμπεριφορές. Ο γονέας, μπαίνει άθελά του σε έναν αγώνα υπεροχής με το παιδί που μπορεί μόνο να εξελιχθεί από το κακό στο χειρότερο.

Πώς μπορείτε να αποφύγετε την παγίδα;

Αναλογιστείτε την παρακάτω αντίδραση: μπαίνετε στο δωμάτιο, βλέπετε την κατάσταση που επικρατεί και με την άκρη του ματιού σας πιάνετε το παιδάκι σας να χαμογελά πονηρά με ικανοποίηση. Χωρίς καμία έκφραση στο πρόσωπό σας, βγαίνετε από το δωμάτιο και πηγαίνετε στο σαλόνι. Παίρνετε μερικές βαθιές αναπνοές και περιμένετε.

Τί πιστεύετε ότι είναι πιο πιθανό να συμβεί;

Αν δεν το έχει συνηθίσει, το παιδί μάλλον θα ξαφνιαστεί που δεν αντιδράσατε. Ξέρει ότι έχει κάνει κάτι κακό, δεν χρειάζεται να του το πείτε εσείς. Μην ξαφνιαστείτε αν μετά από λίγο έρθει να σάς βρει με λίγες τύψεις για το ‘κατόρθωμά’ του και μία μικρή δόση φόβου για το πώς θα αντιδράσετε.

Ποιο είναι το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε εκείνη τη στιγμή;

Χωρίς πολλά λόγια πάρτε το παιδί αγκαλιά. Μην το τιμωρήσετε και μην το κάνετε να νιώσει άσχημα. Κάθε εκδήλωση κακής συμπεριφοράς είναι μία απόδειξη ενός αποθαρρυμένου παιδιού, ενός παιδιού που υποφέρει.

Η τιμωρία, κλονίζει την αυτοπεποίθηση του παιδιού και την αίσθηση της προσωπικής του αξίας, προκαλεί στο παιδί φόβο και στενοχώρια και καταρρακώνει τη σχέση σας μαζί του. Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί μετά από συνεχείς τιμωρίες η συμπεριφορά του παιδιού δεν βελτιώνεται – παρά μόνο ίσως παροδικά – και μάλιστα ίσως και να χειροτερεύει με το πέρασμα του χρόνου; Είναι απλό. Η τιμωρία δεν λειτουργεί.

~~~

Παίρνετε το παιδί αγκαλιά και εκείνο ξαφνιάζεται γιατί περίμενε να τιμωρηθεί. Δεν αποκλείεται με την ξαφνική και αναπάντεχη έκρηξη της αγάπης σας, το παιδί να ξεσπάσει σε κλάματα. Ακόμα και αν δεν το κάνει, τώρα είναι πιο πιθανό να σάς ακούσει πραγματικά σε αυτά που έχετε να του πείτε. Για παράδειγμα:

‘Θύμωσες ε; Καταλαβαίνω ότι μπορεί να ήθελες να δεις ένα παιδικό αλλά εκείνη τη στιγμή έπρεπε να έχω ησυχία. Μπορούμε να το δούμε μαζί αργότερα. Πώς σου φαίνεται αυτό σαν ιδέα; Θέλεις τώρα να πάμε στο δωμάτιό σου να μαζέψουμε και να καθαρίσουμε τους λεκέδες;’

Είναι απίθανο το παιδί να αρνηθεί στην πρότασή σας. Αν αρνηθεί, πείτε του ότι δεν πειράζει και προτείνετέ του να κάνετε μία άλλη δραστηριότητα μαζί. Το πιο πιθανό είναι μετά από λίγη ώρα το ίδιο το παιδί να σάς ζητήσει να καθαρίσετε μαζί το δωμάτιό του. Σε καμία περίπτωση μην επιχειρήσετε να το κάνετε μόνη/μόνος. Δεν είστε εσείς αυτός/ή που προκάλεσε την ακαταστασία.

Τα παιδιά θέλουν την προσοχή μας και έχουν ανάγκη να τα ακούμε.

Η τιμωρία δεν λειτουργεί :

• Γιατί δεν λύνει το πρόβλημα της κακής συμπεριφοράς
• Γιατί κάνει το παιδί εκδικητικό και επιδεινώνει την κακή συμπεριφορά
• Αλλά κυρίως, γιατί πληγώνει τη σχέση μας με τα παιδιά μας

Τα παιδιά συνεργάζονται όταν τα αντιμετωπίζουμε σαν ίσους, όταν σεβόμαστε τα συναισθήματά τους και τις ανάγκες τους και όταν νιώθουν ότι έχουν ένα μέρος του ελέγχου μίας κατάστασης.

Κυρίως όμως αντιδρούν καλύτερα όταν τους δείχνουμε την αγάπη μας. Όταν τα συγχωρούμε για την κακή συμπεριφορά και τους δίνουμε μία ευκαιρία να φερθούν καλύτερα. Να επανορθώσουν.

Όταν τα επιβραβεύουμε για τις καλές τους πράξεις και τους υπενθυμίζουμε ότι είμαστε πανευτυχείς που βρίσκονται στη ζωή μας.

Όταν τα ακούμε, και δείχνουμε ότι τα καταλαβαίνουμε. Με αυτό τον τρόπο τους δίνουμε τις πιο γερές βάσεις για να νιώσουν καλά στα πόδια τους και να πορευτούν με το ανάστημα ψηλά σε όλη τους τη ζωή.

Διαβάστε επίσης: Η τιμωρία ως μέθοδος πειθαρχίας δεν είναι αποτελεσματική: Τί άλλο μπορούμε να κάνουμε