Ένα καλομαθημένο παιδί δεν είναι ένα ευτυχισμένο παιδί

Ανάγνωση σε 3′

Όταν προσφέρουμε τον ουρανό με τ’άστρα σε ένα παιδί, μπορεί να νομίζουμε ότι κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε, όμως, η υπερβολική μας φροντίδα στην παιδική του ηλικία είναι πιθανό να του δημιουργήσει προβλήματα αργότερα στη ζωή.

Τί εννοούμε όμως όταν λέμε ‘καλομαθαίνω’ ένα παιδί;

• Ότι του δίνουμε ό,τι θέλει, την ώρα που το θέλει και υποκύπτουμε σε κάθε του επιθυμία.
• Ότι το βοηθάμε στην παραμικρή δυσκολία που συναντά, ακόμα και αν δεν το ζητήσει το ίδιο το παιδί.
• Ότι το αφήνουμε να κάνει ό,τι θέλει, χωρίς όρια και χωρίς σεβασμό για τους μεγαλύτερους ή τους συνομηλίκους του.
• Ότι του παίρνουμε ό,τι τραβάει η ψυχή του και περισσότερα, αν τα χρήματα περισσεύουν.

Δεν είναι παράλογο να νομίζουμε ότι το να ικανοποιούμε τις επιθυμίες του παιδιού μας θα το κάνει πιο ευτυχισμένο, ακούγεται λογικό. Όμως, οι έρευνες στον τομέα της παιδοψυχολογίας, μάς δείχνουν ότι αυτή η στάση μας απέναντι στο παιδί, έχει δυστυχώς σοβαρές συνέπειες.

Όταν μεγαλώσει, είναι απίθανο ο κόσμος γύρω του να προσπαθεί να ικανοποιήσει κάθε του επιθυμία χωρίς όρους, και όταν βρεθεί σε αυτό το περιβάλλον, το παιδί θα νιώσει προδομένο, απροετοίμαστο και ευάλωτο. Δεν μπορούμε να προστατέψουμε τα παιδιά μας επ’αόριστον, επομένως, η δουλειά μας ως γονείς είναι να τα βοηθήσουμε από νωρίς να μάθουν να αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες μόνα τους, και να νιώσουν την ικανοποίηση που έρχεται μετά την επίλυση ενός προβλήματος. Αυτό θα τα εκπαιδεύσει να μην στέκονται σαστισμένα μπροστά από ένα εμπόδιο, ή να μην βρίσκουν την παραμικρή δυσκολία βουνό. Αντιθέτως, θα τους δώσει τα εφόδια να βλέπουν κάθε εμπόδιο σαν μία πρόκληση που είναι ικανά να την χειριστούν με επιτυχία.

Έχει παρατηρηθεί, ότι παιδιά που μεγαλώνουν με κάθε ευκολία, όταν βρεθούν στο σχολείο αντιμετωπίζουν δυσκολίες στα μαθήματα και ιδιαίτερα στα μαθηματικά, μία επιστήμη που δεν ‘χαρίζεται’ σε κανέναν. Ο μύθος του ‘μαθηματικού’ μυαλού στα παιδιά λοιπόν αρχίζει να καταρρίπτεται. Μαθηματικό μυαλό μπορεί να έχει και ένα παιδί που τα είχε όλα εύκολα στη ζωή του, όμως λόγω της δικής του στάσης απέναντι στις δυσκολίες, μπορεί αυτό να μην φανεί ποτέ.

Το ότι κάποια ιδιαίτερα καλομαθημένα παιδιά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στα μαθήματα δεν είναι παράλογο, δεδομένου ότι αυτά τα παιδιά έχουν μάθει να τα παίρνουν όλα έτοιμα και να μην χρειάζεται να προσπαθούν για τίποτα. Ένα τέτοιο παιδί, όταν καθίσει να λύσει ένα μαθηματικό πρόβλημα, δεν σκέφτεται “τί πρέπει να κάνω τώρα για να το λύσω;” αλλά, “αφού έτσι κι αλλιώς δε θα τα καταφέρω, γιατί να προσπαθήσω;” Και το πιο πιθανό είναι να τα παρατήσει, χωρίς την παραμικρή προσπάθεια.

Με τον καιρό, τα παιδιά αυτά χάνουν το θάρρος τους και αποφασίζουν ότι δεν θα τα καταφέρουν ποτέ. Όχι μόνο στα μαθήματα, αλλά σε οτιδήποτε. Έτσι, δεν βάζουν τον πήχη ψηλά στις επιδιώξεις τους και δεν πετυχαίνουν τους στόχους που αντιστοιχούν στις πραγματικές τους ικανότητες. Αυτούς που θα πετύχαιναν αν δεν τα είχαν όλα έτοιμα στη ζωή τους από πολύ μικρά.

Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα. Η υπερβολική φροντίδα που βάζει ένα παιδί στο κέντρο της προσοχής, το κάνει να θέλει πάντα να βρίσκεται εκεί. Αν μεγαλώνοντας σταματήσει να είναι το κέντρο της προσοχής, θα προσπαθήσει να ανακτήσει το status του με κάθε τρόπο, συνήθως με εκδηλώσεις κακής συμπεριφοράς. Η κακή συμπεριφορά είναι ένα δείγμα δειλίας. Ενός αποθαρρυμένου παιδιού που είναι πεπεισμένο ότι δεν μπορεί να γίνει το κέντρο της προσοχής με θετικό τρόπο, άρα καταφεύγει στον αρνητικό, γιατί ξέρει ότι μόνο έτσι μπορεί να το πετύχει.

Η υπερβολική φροντίδα ενός παιδιού, όπως βλέπουμε, έχει πραγματικές συνέπειες. Αν θέλουμε τα παιδιά μας να είναι αυτόνομα, να έχουν αυτοπεποίθηση και να ξέρουν πώς να ξεπερνούν τα εμπόδια που θα συναντήσουν στη ζωή τους, πρέπει να τα εκπαιδεύσουμε από νωρίς.

Παραδόξως λοιπόν, ένα καλομαθημένο παιδί δεν είναι ένα ευτυχισμένο παιδί. Όταν το υπερπροστατεύουμε, του στερούμε τις βασικές απολαύσεις στη ζωή: το να είναι χρήσιμο, να είναι αρεστό στους άλλους, να πετυχαίνει ό,τι βάλει σαν στόχο και να είναι ευρηματικό, ξεπερνώντας κάθε δυσκολία που θα προκύψει.

Τί πρέπει λοιπόν να κάνουμε εμείς από τη θέση μας ως γονείς; Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:

• Να μην βοηθάμε το παιδί άμεσα σε όποια δυσκολία αντιμετωπίζει αλλά να του δίνουμε τον χρόνο να την επεξεργαστεί και να επιχειρήσει να τη λύσει μόνο του.
• Να εμπνεύσουμε την αυτονομία αφήνοντας το παιδί να αυτοεξυπηρετηθεί, από τη στιγμή που μπορεί (να φάει, να ντυθεί, να ανοίξει μία πόρτα, κτλ.). Επομένως, να του δίνουμε ευκαιρίες όπου μπορεί να βάλει τις δυνατότητές του σε δοκιμασία και τελικά να τις κάνει πράξη.
• Να ενθαρρύνουμε το παιδί να προσπαθεί μόνο του, ειδικά όταν δεν πετυχαίνει κάτι και απογοητεύεται (‘προσπάθησε ξανά, ξέρω ότι μπορείς να το κάνεις’). Και να μην το κάνουμε εμείς για αυτό.
• Να μην του δίνουμε ό,τι θέλει την ώρα που το θέλει. Να μην το αφήνουμε να κάνει ό,τι θέλει για να έχουμε εμείς το κεφάλι μας ήσυχο ή για να αποφύγουμε τη σύγκρουση.

Ο ουρανός με τ’άστρα για ένα παιδί, είναι η πίστη στον εαυτό του, η πεποίθηση ότι είναι επιθυμητό στον κοινωνικό του περίγυρο, η δυνατότητα να ξεπερνάει τα εμπόδια και να πετυχαίνει τους στόχους που θέτει.

Ας προσπαθήσουμε να τον προσφέρουμε στα παιδιά μας με κάθε κόστος.