Παιδί και ψυχολογία: Αφήστε τα παιδιά να κάνουν πράγματα μόνα τους

Πρόσφατα βρέθηκα σε μια εθελοντική δράση όπου μας ζητήθηκε να βοηθήσουμε στην κατασκευή ειδών προς πώληση για ένα φιλανθρωπικό μπαζάρ. Ο χώρος ήταν εξαιρετικά οργανωμένος και οι εργασίες χωρισμένες (ανάλογα και με τη δυσκολία) σε διαφορετικά τραπέζια. Η δική μου ικανότητα στην κατασκευή ειδών και γενικότερα σε οποιαδήποτε χειροτεχνία είναι μέτρια αλλά έχω πάντα καλή διάθεση για συμμετοχή. Συνεπώς όταν με ρώτησαν ποια δουλειά θα ήθελα να αναλάβω, ζήτησα να με βάλουν στο τραπέζι με τις προκαταρκτικές διαδικασίες. Ενδεικτικά, είχαμε την υποχρέωση να ανοίγουμε τα κουτιά με τα υλικά, να τα ξεχωρίζουμε ανά είδος, να κάνουμε καταμέτρηση και να προωθούμε την πρώτη ύλη στα τραπέζια με τους “καλλιτέχνες”.

Στο διπλανό μας τραπέζι έφτιαχναν  κοσμήματα με χάντρες, πέρλες, κορδέλες και ρετάλια. Επικεφαλής ήταν μια συνεργάσιμη κυρία η οποία κατασκεύαζε και συγχρόνως εξηγούσε στους υπόλοιπους τα “μυστικά” της δουλειάς. Ανάμεσα στους εθελοντές υπήρχαν και παιδιά που συνόδευσαν τους γονείς τους, γεγονός που βρήκα εξαιρετική ιδέα. Εκτός του ότι τα παιδιά συμμετείχαν μαζί με τους γονείς τους σε μια δραστηριότητα, μάθαιναν να συνεργάζονται και “εκπαιδεύονταν” στον εθελοντισμό. Άλλωστε, ο μόνος τρόπος για να αλλάξει ο κόσμος είναι η εκπαίδευση των παιδιών!

Οι περισσότεροι όμως γονείς προέτρεπαν τα παιδιά τους να βγουν έξω να παίξουν, σε μια παιδική χαρά που υπήρχε στον προαύλιο χώρο, για να μην μπλέκονται στα πόδια τους, όπως δήλωναν χαρακτηριστικά. Όλοι εκτός από την αγαπημένη μου κυρία με τα κοσμήματα. Είχε καταφέρει να οργανώσει τα παιδιά όλων των ηλικιών, ακόμα και τα πολύ μικρά, αναθέτοντας τους ευθύνες και υποχρεώσεις που τα έκαναν να νιώθουν σημαντικά και απαραίτητα. Τα παιδιά παρέμεναν συγκεντρωμένα, διεκπεραιώνοντας  ό,τι τους ζητούσε. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι δεν τους μιλούσε σαν δασκάλα ή μαμά. Τους μιλούσε σαν ίσος προς ίσο. Απευθυνόταν στα παιδιά σαν να είχαν την ίδια ηλικία. Μιλούσε αργά και σταθερά, ευγενικά και όπου χρειαζόταν λίγο πιο αυστηρά. Για παράδειγμα, όποιο παιδάκι κουραζόταν ή βαριόταν και δημιουργούσε φασαρία ή ενοχλούσε, του ζήταγε να βγει λίγο έξω να κάνει μια τσουλήθρα και να επιστρέψει. Η δουλειά σου θα σε περιμένει γιατί είσαι πολύ απαραίτητος στην ομάδα, του έλεγε και το πρόσωπο του παιδιού φωτιζόταν. Επίσης, είχε πολύ ενδιαφέρον ότι τους όριζε ακριβώς πόση ώρα μπορούν να μείνουν έξω.

Το τραπέζι με την κατασκευή κοσμημάτων, που στο δικό μου μυαλό ήταν δύσκολη δουλειά, είχε γεμίσει παιδιά τα οποία έφερναν τα περισσότερα και κατά την άποψη μου, τα ωραιότερα αποτελέσματα. Για να μπορούν τα παιδιά, μάλλον θα τα καταφέρω κι εγώ σκέφτηκα, και ζήτησα να αλλάξω τραπέζι. Η ομάδα με καλοδέχτηκε και μου έδωσε αμέσως δουλειά. Κάποια στιγμή, επάνω στη συζήτηση τη ρώτησα Πως το έχεις καταφέρει αυτό;  Ποιο; με ρώτησε εκείνη απορημένη. Αυτήν την υπέροχη εικόνα με τα παιδιά, απάντησα εγώ. Τα παιδιά είναι κανονικοί άνθρωποι απλά σε μικρό μέγεθος, μου είπε εκείνη γελώντας, αφήστε τα να κάνουν πράγματα μόνα τους και τα αποτελέσματα θα σας εκπλήξουν.   

Πόσο δίκιο είχε. Τα παιδιά είναι μικροί άνθρωποι με ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Πρέπει να τους δίνουμε χώρο να κάνουν πράγματα μόνα τους  χωρίς να φοβόμαστε ότι θα λερωθούν ή θα χτυπήσουν. Πρέπει να βρίσκουμε την υπομονή να τα αφήνουμε να συμμετέχουν και να δεχόμαστε αυτό που φτιάχνουν με αγάπη. Τα παιδιά χαίρονται πολύ να μας βοηθάνε και ευχαριστιούνται να νιώθουν ότι είναι απαραίτητα. Με αυτό τον τρόπο γεμίζουν εμπειρίες, συναισθήματα και αυτοπεποίθηση. Ορισμένες φορές μπορεί να μην τα καταφέρνουν ή να μην τα καταφέρνουν τόσο καλά όσο ένας πιο μεγάλος, αλλά εμείς οφείλουμε να δεχόμαστε την προσπάθεια και να την επιβραβεύουμε.

Μην ξεχνάτε ότι η ζωή είναι ένα συνδυασμός προσπαθειών και όχι ένας συνδυασμός τέλειων αποτελεσμάτων.  Γι’ αυτό, αφήστε τα παιδιά να προσπαθήσουν!